Pek çok hastam, özellikle geçirdikleri bir ağır solunum yolu enfeksiyonundan sonra, bağışıklıklarını güçlendirmek için ne yapmaları, ne yiyip ne içmeleri, ne tür bir destek almaları gerektiğini soruyorlar.

Verdiğim ilk yanıtı buraya da en başta yazayım: bağışıklığı güçlendirdikleri iddiasıyla piyasada satılan pek çok ilacın ya da destekleyici hapların (vitaminler vb), birkaç istisnai özel durum dışında, böyle bir etkilerinin olduğuna ilişkin hiçbir kanıt yok. Örnek olarak, son yıllarda çok gündemde olan D vitamini desteği almanın ya da kanda D vitamini düzeyini saptamak için tahlil yaptırmanın, çocuklar, 75 yaşından yaşlılar, hamileler ve prediyabeti olanlar dışında bir yararı yok. Bir gün yeni bir bilimsel kanıt ortaya çıkarsa, memnuniyetle sizinle paylaşırım.

Yukarıdaki sorunun yanıtı, aslında, daha genel bir yaşam biçimi düzenlemesi ile ilişkili. Aşağıda, sağlıklı, uzun yaşam ile ilişkili bulunan (bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış) yaşam biçimi özelliklerini sıralıyorum:

• Sigara içmeyin. Sigara içmeyenlerin, içenlere göre daha sağlıklı ve uzun yaşama olasılıkları yaklaşık 2.5 kat daha yüksek.


• Düzenli egzersiz yapın. Burada sözü edilen, günde en az 30 dakika orta-ağır düzeyde egzersiz yapma; örneğin, tempolu yürüyüş, tempolu bisiklete binme vb. Bunu günlük yaşamında gerçekleştirenlerin daha sağlıklı ve uzun yaşama olasılığı yaklaşık 1.5 kat (%150) daha yüksek.


• Beden kitle endeksiniz 18.5 – 25 arasında olsun. Buraya hesaplama yöntemini yazmayacağım, Google’da kolaylıkla kullanabileceğiniz hesaplama sayfaları var.


• Sağlıklı beslenin. Sebze, meyva, lifli besinler, zeytinyağı temelli bir beslenmeniz olsun, işlenmiş yiyecek ve içeceklerden (hazır yemekler, hazır atıştırmalıklar, kırmızı ve işlenmiş etler, şekerli ya da tatlandırıcı içeren içecekler), tuzdan uzak durun.


• Alkol ne kadar az içerseniz, o kadar iyi. İçecek olursanız, günde bir kadeh şarap ya da bir küçük bira (330 ml) düzeyini geçmemeli.


• Uykunuza dikkat edin. Uyku, vücudun kendini onardığı dönemdir. Erişkinlerin günde en az 7 saat, nitelikli uyku uyuması öneriliyor.

Bu önerilerin en az birini yaşamında uygulayabilenler ortalama 2 yıl, tümünü gerçekleştirebilen erkekler ortalama 12 yıl, kadınlar 14 yıl daha uzun yaşıyor. Hiçbirini uygulayamayanların kanser ya da kalp-damar-akciğer hastalıklarına bağlı erken ölüm riski daha yüksek.

Bu özelliklerin HEPSİ, aynı zamanda bağışıklık sisteminin daha güçlü olmasını sağlıyor.

Hiç bunları dikkate almadan, vitamin ya da besin desteklerinden (supplement) mükemmel sonuçlar beklemek, maalesef gerçekçi ve yararlı değil.